Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Nedir?
dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), dopamin kimyasalının düşüklüğü ve beyin metabolizmasının beynin dikkati ve sosyal muhakemeyi kontrol eden bölgelerinde daha zayıf olması nedeniyle dikkatsizlik, hiperaktivite ve dürtüsellik ile karakterize nörogelişimsel bozukluklarından biridir. Çocukluk çağının en yaygın sorunlarından biri olan ve bir tür davranış bozukluğu olan DEHB, çocuklarda 7 yaşına kadar ortaya çıkabilir.
DEHB Neden Olur?
Genetik yatkınlığın söz konusu olduğu DEHB’in nedeni hala tam olarak ortaya konamamış olsa da, DEHB’i bulunan kişilerde yapılan kontrollerde ortak bazı noktalar keşfedilmiştir. Bunlar bir çoğunda beyinde bir tür kimyasal olan dopamin seviyesinin düşük olması ve sosyal muhakemeyi kontrol etmeyi sağlayan beynin ilgili bölümünün diğer alanlara göre daha zayıf çalıştığıdır.
Yine bir başka araştırmaya göre, beyindeki yapısal farklılılardan biri olarak DEHB’i bulunan kişilerde daha az gri madde hacmi tespit edilmiştir. Bu gri madde kişinin konuşma, oto kontrol, karar verme ve kas kontrolü fonksiyonlarında etkindir.
Erkek çocuklarda yaygınlığı 2-3 kat daha fazla olan hiperaktivite sorununun oluşmasında; biyolojik, psikolojik, genetik ve sosyal etkenlerin katkısı olduğu düşünülmektedir. Dikkat eksikliği bulunan kişilerde ortak olarak, genetik geçiş(ebeveyn veya kardeşte bulunması), beyin hasarına neden olan travma, anne karnında ya da erken yaşlarda çeşitli çevresel risklere maruz kalma, hamilelik sürecinde alkol ile sigara kullanımı ve erken doğum gibi bulgular tespit edilmiştir.
DEHB Belirtileri Nelerdir?
Çocuğunuz gereksiz yere sağa sola koşturup sürekli hareket halindeyse, gereğinden fazla konuşuyorsa, sakin bir şekilde kalamayıp sürekli el ve ayaklarını oynatıyorsa bu belirtiler dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna işaret edebilir. Hiperaktivite olmadan, sessiz, çekingen, kendi halinde, yavaş ve dalgın çocuklara “Dikkat eksikliği bozukluğu” tanısı konulabilir. Hiperaktivite bozukluğu genellikle bebeklik döneminde ortaya çıkar ve ancak çocuk okula başladığında belirginleşir.
Genel olarak dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) belirtileri şunlardır:
- Sürekli kıpır kıpır hareket halindedirler
- Başkaları konuşurken dinlemek için odaklanmazlar
- Sessiz oyun oynayamazlar
- Dikkatleri kolay bir şekilde dağılır
- Sıklıkla başkalarının sözünü keserler
- Düşünmeden hareket etme eğilimi vardır
- Amaçsızca koşup, tırmanmaya çalışırlar
- Çok konuşurlar
- Bir şeyleri kaybedip, unutmaları sık sık yaşanabilir
- Görevleri tamamlamada zorlanırlar, sıkılıp başka bir şeyle ilgilenmeye başlarlar
- Dikkatin kolay dağılması
- Dürtüsellik
- Zihnini zorlaması gereken işlerden kaçınıp, sıkılmak
- Sonuçlarını düşünmeden ani davranışlar sergileme
- Aktiviteden çabuk sıkılıp, farklı bir şeye yönelmek
- Unutkanlık
- Ders başarı ortalamasının altında kalmak
- Odaklanamamak
- Göz teması kurmamak
- Detaylara dikkat etmemek
- Anlatılanları dinlememek
- Talimatları uygulamamak
